(و ان منکم الا واردها کان علی ربک حتما مقضیا، ثم ننجی الذین اتقوا و نذر الظلمین فیها جثیا؛ و همه شما (بدون استثناء) وارد جهنم می شوید، این امری است حتمی و قطعی بر پروردگارت، پس آنان را که تقوا پیشه کردند از آن رهایی می بخشیم و ظالمان را - در حالی که (از ضعف و ذلت) به زانو درآمده اند - در آن رها می سازیم» (مریم، آیه 71 و 72
قطع نظر از برخی تفاوت ها در این دو تفسیر نتیجه هر دو یکی است؛ زیرا در هر دو صورت (اشراف و دخول) مؤمنان صدمه ای از آتش نمی بیند و به فرض ورود، آتش برای مؤمنان سرد و سالم می شود. فلسفه ورود یا اشراف مؤمنان به آتش جهنم این است که:
اولا مؤمنان با مشاهده عذاب جهنمیان حداکثر لذت را از نعمت های خدادادی در بهشت ببرند؛ چرا که قدر عافیت را کسی می داند که به مصیبتی گرفتار آید.
برای رفتن به بهشت باید از جهنم عبور کرد، پس مواظب باشید که کوه بارتان را از توشه هایی پر کنید که آتش زا نباشد، مواظب باشید توشه ی راهتان ضد حریق باشد.
گناهان زیر و درشت، بسان مواد قابل احتراق است که در عبور از پل صراط همراه ما خواهد بود و با کوچکترین حرارت آتش می گیرد
چگونگی گذر از پل صراط
در برخی روایات چگونگی گذشتن انسان ها از صراط و کیفیت آن بیان شده است.
کیفیت صراط این گونه است:
- باریک تر از مو (ادق من الشعر)
- برنده تر از شمشیر (احد من السیف)
کیفیت عبور انسان ها:
- به سرعت برق: خاندان پیامبر (ص)، ائمه اطهار (علیهم السلام) «فمنهم من یمر مثل البرق»
-به سرعت باد «یمضی قوم مثل الریح»
- به سرعت اسب دونده «و منهم من یمر مثل عدو الفرس»
-به سرعت انسانی که پیاده راه می رود «ثم یمضی قوم مثل المشی»
-مانند انسانی که با دست و سینه حرکت می کند «ثم قوم مثل الحبو، «و منهم من یمر حبوا»
-حرکت بسیار آهسته و به سختی با زانوها «ثم قوم مثل الزحف» (سوره روم 51 و 51)
تفسیر و تبیین این روایات
این روایات به روشنی حقایق و رخدادهای عالم قیامت را تبلور و بازتاب رخدادهای این جهان می داند و این که این دو در امتداد یکدیگر و هر یک جلوه و تجسم خاصی از واقعیت هستی انسان و افکار و اعمال اوست.
خاندان پیامبر (ع) که از صراط به سرعت برق می گذرند ، مصداق این آیه دانسته شده اند که «یوم تری المؤمنین و المؤمنات یسعی نورهم بین ایدیهم و بایمانهم بشریکم الیوم جنات تجری من تحتها الأنهار خالدین فیها ذلک هو الفوز العظیم؛ (روز قیامت) روزی است که مردان و زنان با ایمان را می نگری که نورشان در برابر و جانب راست آنان می شتابد (به آنان گفته می شود) مژده باد شما را در این روز بوستانهائی که از پائین آن جوی ها جاری است، در آن جاویدان خواهید بود، این موفقیت بزرگی است.» (سوره حدید، آیه 12)
نکته جالب آیه آن است که آنچه این گروه از مؤمنان را به بهشت رهنمون می سازد ،نوری است که از خود آنان بر می تابد و این در حقیقت همان بازتاب و تجلی افکار و ملکات و اعمال دنیوی آنان است .به همین دلیل در تفسیر قمی روایت شده است که در قیامت نور هر کس به قدر ایمان او است و نور منافق به قدری است که فقط تا جلو انگشتان پای او را روشن می سازد. (سوره آل عمران ،آیه 169 )
صراط مستقیم، مسیر صحیح انسانیت است که همه انسان ها باید آن را برگزینند و در آن زندگی خویش را سامان بخشند، تا به عبور از «صراط قیامت» که استمرار و بازتاب «صراط مستقیم» است، موفق شوند.